W dzisiejszej Rzeczpospolitej ukazała się publikacja współautorstwa Sebastiana Twardocha oraz Krzysztofa Hanuszka na temat skutków kradzieży w firmie na poziomie podatku VAT. W publikacji omówiono szeroko implikacje podatkowe w związku z pojawiającymi się niedoborami zawinionymi i niezawinionymi, analizę przeprowadzono na podstawie orzecznictwa sądów administracyjnych oraz organów podatkowych. Z pewnością publikacja stanowi nieocenioną pomoc w zakresie rozliczeń niedoborów w firmie zwłaszcza na koniec roku obrachunkowego.
Gdy kwotą niedoboru został obciążony pracownik, który sprzedawał towary w imieniu i na rzecz pracodawcy i gdy nad działaniem tej osoby firma sprawowała nadzór, to nie można uznać, że ubytek wystąpił z przyczyn niezależnych od podatnika.
Gdy kradzież nastąpiła bez winy podatnika (z przyczyn od niego niezależnych), to zachowuje on prawo do odliczenia podatku i nie ma obowiązku korekty podatku. Logiczne jest zatem, że gdy kradzież nastąpiła z przyczyn zależnych od podatnika (a więc z jego winy), to wówczas następuje utrata prawa do odliczenia podatku i występuje obowiązek jego korekty.
Potwierdzenie w orzecznictwie
Znajduje to potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Tytułem przykładu warto przytoczyć tezy orzeczenia z 19 stycznia 2012 r. (I SA/Rz 785/11) Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie. Sąd stwierdził mianowicie, że gdy kwotą niedoboru został obciążony pracownik podatnika, który w imieniu i na jego rzecz sprzedał towary, a nad działaniem pracownika podatnik jako pracodawca sprawował nadzór, to brak jest podstaw do stwierdzenia, że niedobór wystąpił z przyczyn niezależnych od podatnika.
Ponadto, dokonując wykładni a contrario art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, należy stwierdzić, że gdy z przyczyn od podatnika zależnych, np. w wyniku niedoborów zawinionych na skutek niedopełnienia obowiązków przez osobę odpowiedzialną materialnie za powierzone mienie podatnika, nie dochodzi do wykorzystania nabytych towarów do działalności opodatkowanej, podatnik traci prawo do odliczenia. W takiej sytuacji odliczona kwota podatku z tytułu nabycia towarów, które ostatecznie nie zostały wykorzystane do działalności opodatkowanej powinna być skorygowana, na podstawie art. 91 ust. 7d ustawy o VAT.
Warto przy tym zwrócić uwagę na:
1. po pierwsze wynikającą z przytoczonych tez orzeczenia przesłankę niedochowania należytej staranności oraz
2. po drugie na to, że zdaniem sądu za kradzież z przyczyn zależnych od podatnika uważa się także taką kradzież, która powstała na skutek niedopełnienia obowiązków przez osobę materialnie odpowiedzialną za powierzone jej mienie.
W podobnym tonie wypowiedział się NSA w wyrokach z 27 kwietnia 2010 r. (I FSK 1849/09) oraz z 14 października 2010 r. (I FSK 1450/09), a także z 19 lipca 2011 r. (I FSK 1123/10). W tym ostatnim wyroku sąd stwierdził, że: „W przypadku, gdy zakup surowca był dokonany z zamiarem wykorzystania go do działalności opodatkowanej, a następnie został ujawniony niedobór surowców lub gotowych już towarów i niedobór ten jest zawiniony przez podatnika, to prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem utraconych surowców lub towarów nie przysługuje".
Jak wynika z wyroku WSA w Kielcach z 27 kwietnia 2014 r. (I SA/Ke 48/14): „Powyższe było konsekwencją stwierdzenia niedochowania przez skarżącą przy prowadzeniu działalności należytej staranności w celu zabezpieczenia majątku przed wystąpieniem strat. Świadczą o tym okoliczności powstania niedoboru podane przez samą spółkę, tj. mała obsada pracowników magazynu głównego, nieuwaga pracowników, spiętrzenie dokumentów, pomyłki w przesunięciach magazynowych, pobieranie z magazynu podzespołów oraz części zamiennych do remontów i napraw, mimo braku wystarczającej obsady pracowników magazynowych w soboty, zamawianie przez oddziały spółki części u dostawcy z odbiorem bezpośrednio u zamawiającego poza obiegiem magazynowym. Tymczasem to w gestii podatnika było zabezpieczenie warunków gospodarowania towarami i materiałami oraz zorganizowanie obiegu dokumentów w sposób pozwalający na pełną kontrolę zamówień i dostaw celem zminimalizowania strat".
W której deklaracji
Rzecz jasna nie można pominąć również kwestii samej korekty podatku naliczonego. Otóż zgodnie z art. 91 ust. 7d ustawy o VAT w przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów handlowych (surowców, materiałów), nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana.
Korekta podatku naliczonego powinna więc zostać ujęta w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym wystąpiło zdarzenie polegające na zawinionej przez podatnika kradzieży towaru.
http://prawo.rp.pl/artykul/1172001-Przedsiebiorca-musi-dochowac-nalezytej-starannosci.html
W dzisiejszej Rzeczpospolitej ukazała się publikacja współautorstwa Sebastiana Twardocha oraz Krzysztofa Hanuszka na temat skutków kradzieży w firmie na poziomie podatku VAT. W publikacji omówiono szeroko implikacje podatkowe w związku z pojawiającymi się niedoborami zawinionymi i niezawinionymi, analizę przeprowadzono na podstawie orzecznictwa sądów administracyjnych oraz organów podatkowych. Z pewnością publikacja stanowi nieocenioną pomoc w zakresie rozliczeń niedoborów w firmie zwłaszcza na koniec roku obrachunkowego.
Przepisy przewidują metodę bieżącego odliczenia VAT naliczonego. Późniejsze wystąpienie zdarzenia losowego – kradzieży nie pozbawia przedsiębiorcy prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem skradzionej rzeczy.
Kradzież samochodu to zdarzenie niejednokrotnie dotykające podatników podatku od towarów i usług. W związku z tym powstaje pytanie, czy utrata na skutek kradzieży pojazdu samochodowego, przy nabyciu którego podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku (w całości lub części), będzie powodować konsekwencje w postaci obowiązku korekty i zwrotu odliczonego uprzednio podatku od towarów i usług.
Problem ten był przedmiotem interpretacji wydanej przez Izbę Skarbową w Bydgoszczy 10 lipca 2013 r. (ITPP1/443-361/13/KM). Organ podatkowy zauważył, że ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje metodę bieżącego odliczenia podatku naliczonego. Przy tym fakt późniejszego wystąpienia zdarzenia losowego – kradzieży nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem skradzionej rzeczy.
Kradzież samochodu nie wymaga korygowania VAT
Dla celów dowodowych fakt wystąpienia kradzieży powinien być przez podatnika należycie udokumentowany. Konsekwencją tego jest brak obowiązku korekty podatku naliczonego odliczonego przy nabyciu towarów handlowych czy środków trwałych, następnie skradzionych lub zniszczonych. Jeżeli zatem w momencie nabycia pojazdu samochodowego podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. gdy pojazd został nabyty z przeznaczeniem do wykonywania czynności opodatkowanych, to prawo to nie ulega zmianie na skutek kradzieży tego pojazdu. Przemawia za tym ogólna zasada wynikająca ze wskazanego na wstępie art. 86 ustawy, w myśl której VAT jest podatkiem neutralnym dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.
Nie ma więc obowiązku korygowania podatku naliczonego odliczonego przy zakupie pojazdu samochodowego w związku z jego kradzieżą oraz faktem otrzymania z tego tytułu odszkodowania.
http://prawo.rp.pl/artykul/1171998-Jakie-skutki-w-VAT-wywoluje-kradziez-w-firmie.html
W dzisiejszej Rzeczpospolitej ukazała się publikacja współautorstwa Sebastiana Twardocha oraz Krzysztofa Hanuszka na temat skutków kradzieży w firmie na poziomie podatku VAT. W publikacji omówiono szeroko implikacje podatkowe w związku z pojawiającymi się niedoborami zawinionymi i niezawinionymi, analizę przeprowadzono na podstawie orzecznictwa sądów administracyjnych oraz organów podatkowych. Z pewnością publikacja stanowi nieocenioną pomoc w zakresie rozliczeń niedoborów w firmie zwłaszcza na koniec roku obrachunkowego.
W przypadku zrabowania towarów zakupionych przez spółkę zachowuje ona prawo do odliczenia podatku, a tym samym nie ma obowiązku jego zwrotu i korekty. Warunkiem jest, aby zdarzenie nie nastąpiło z jej winy.
W art. 5 ustawy o VAT wskazany został zakres opodatkowania odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju oraz innych czynności. Z treści tego przepisu nie wynika, aby zawładnięcie rzeczą w sposób bezprawny uznane było za czynność skutkującą powstaniem obowiązku podatkowego w VAT. W szczególności kradzież nie skutkuje uzyskaniem przez sprawcę uprawnienia do rozporządzania towarami jak właściciel, a więc nie zostają spełnione przesłanki dostawy jako czynności opodatkowanej wynikające z art. 7 ustawy o VAT. Kradzież nie może być uznana za zdarzenie powodujące przeniesienie praw pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą. Brak bowiem umowy, gdyż nie ma zgodnych oświadczeń woli między stronami. Dlatego kradzież towarów nie czyni podmiotu, który się jej dopuszcza, właścicielem skradzionego towaru, ale tylko jego dzierżycielem. Zarazem zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o VAT jej przepisów nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Kradzież natomiast ze swej istoty taką czynnością nie jest.
Takie jest też stanowisko organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji z 9 stycznia 2012 r. (IPPP3/443-1360/11-2/KB) Izba Skarbowa w Warszawie stwierdziła, że w stosunku do skradzionych towarów nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Dodatkowo trzeba wziąć pod uwagę również skutki dla odszkodowania z tego tytułu. Otóż z zasady odszkodowania nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wynika to stąd, że odszkodowanie, w tym odszkodowanie z tytułu kradzieży, tak jak sama kradzież, nie jest związane z żadną czynnością, która ma charakter świadczenia ze strony kontrahenta zobowiązanego do takiego odszkodowania i w związku z tym nie podlega opodatkowaniu.
Reasumując, kradzież i odszkodowanie z tego tytułu nie powodują powstania obowiązku podatkowego w VAT.
Co wynika z ustawy
Kradzież nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku od towarów i usług.
Wynikające z art. 86 ustawy o VAT prawo podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług wykorzystywanych do działalności opodatkowanej jest fundamentalną zasadą podatku od towarów i usług. Zarazem art. 91 ust. 7 i dalsze tej ustawy przewidują korektę podatku naliczonego w przypadku, gdy podatnik:
∑ miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia albo
∑ nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
Trzeba sięgnąć do regulacji unijnych...
Zdarzeniem mogącym mieć wpływ na uprawnienie podatnika wynikające z art. 86 ustawy o VAT oraz na ewentualne powstanie obowiązku, o którym mowa w art. 91 tej ustawy (czyli odpowiednio: prawo do odliczenia podatku i obowiązek korekty) jest kradzież. Zanim jednak tematyka ta zostanie naświetlona w ujęciu prawa polskiego, niezbędne jest sięgnięcie do prawa Unii Europejskiej.
Dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.; dalej: dyrektywa VAT) w art. 185 stwierdza, że korekta VAT jest dokonywana w szczególności, gdy po złożeniu deklaracji VAT nastąpi zmiana czynników uwzględnianych przy określaniu kwoty odliczenia, na przykład w przypadku anulowania zakupów lub uzyskania obniżek ceny. Dalej w ust. 2 artykuł ten mówi, że w drodze odstępstwa korekta nie jest dokonywana w przypadkach transakcji w całości lub częściowo niezapłaconych, w przypadku należycie udokumentowanego lub potwierdzonego zniszczenia, zagubienia lub kradzieży własności oraz w przypadku towarów przeznaczonych do przekazywania jako prezenty o małej wartości i próbki, o których mowa w art. 16 (dot. wykorzystania przez podatnika do celów prywatnych towarów stanowiących majątek przedsiębiorstwa). Państwa członkowskie mogą jednak wymagać korekty w przypadku transakcji całkowicie lub częściowo niezapłaconych oraz w przypadku kradzieży.
... i do wyroków TSUE
Dla interpretacji i stosowania prawa unijnego duże znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładem stosunkowo niedawno wydanego, a przez to aktualnego, orzeczenia TSUE jest wyrok z 18 października 2012 r. (C-234/11, TEC Haskowo AD). Wynika z niego, że zniszczenie mienia następujące w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej i w toku jej prowadzenia zasadniczo nie jest okolicznością powodującą obowiązek korekty podatku odliczonego w związku z nabyciem (wytworzeniem) tego mienia. Potwierdza to również rzecznik generalny w swojej opinii. Podkreślił on, że zniszczenie mienia następujące w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej i w toku jej prowadzenia zasadniczo nie jest okolicznością powodującą obowiązek korekty podatku odliczonego w związku z nabyciem (wytworzeniem) tego mienia. Zarazem TSUE zauważył, że zgodnie z art. 185 Dyrektywy VAT państwa członkowskie UE mogą jednak wymagać korekty w przypadku kradzieży. Polska nie wprowadziła jednak takich przepisów dotyczących kradzieży, tzn. dotyczących obowiązku zwrotu i korekty podatku, o czym poniżej.
Ustawodawca nie wprowadził obowiązku
Wracając do prawa polskiego, skoro – jak już stwierdzono – zgodnie z art. 86 ustawy o VAT prawo do odliczenia podatku od towarów i usług związane jest z wykorzystaniem nabytego towaru do wykonywania czynności opodatkowanych, to w razie, gdy nie wystąpi sprzedaż opodatkowana, podatnikowi z zasady przestaje przysługiwać to prawo. Jest to logiczna konkluzja, a w związku z tym zasadna wydawałaby się korekta i zwrot uprzednio odliczonego podatku na zasadach wynikających z art. 91 ustawy o VAT. Jednak nie ma w tej ustawie takiego zapisu, który nakładałby obowiązek korekty podatku w przypadku kradzieży. Jest to zgodne zarówno z przywołanymi już przepisami prawa UE (Dyrektywy VAT), jak też z orzecznictwem TSUE, gdyż wprowadzenie przepisów nakazujących korektę w przypadku kradzieży ma dla państw członkowskich UE charakter fakultatywny, a nie obowiązkowy. Tak więc, nie wprowadzając przepisów nakładających taki obowiązek, polski ustawodawca działał w ramach prawa unijnego. Skoro zaś nie ma wprost wyrażonego w przepisach prawa ani unijnego, ani krajowego obowiązku zwrotu i korekty podatku od towarów i usług w przypadku kradzieży, to obowiązek ten nie zaistnieje, lecz przy zaistnieniu dodatkowych okoliczności.
Fiskus i sądy mówią jednym głosem
Zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne stoją na stanowisku, że kradzież towaru z przyczyn niezależnych od podatnika nie będzie powodowała utraty prawa do odliczania podatku i generowała obowiązku korekty.
Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu stwierdził w orzeczeniu z 14 stycznia 2011 r. (I SA/Po 842/10), że utrata, zniszczenie lub kradzież towarów nie są zasadniczo uznawane za okoliczności zmieniające prawo do odliczenia. Jeśli zatem utracone, zniszczone lub skradzione towary były przeznaczone do działalności opodatkowanej i odliczono podatek naliczony przy ich nabyciu, to nie powstaje konieczność korekty. Za przykład stanowiska organów fiskalnych w tym zakresie może posłużyć interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 10 sierpnia 2012 r. (IPTPP2/443-465/12-4/JN). Organ stwierdził w niej, że na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów, jeżeli w efekcie końcowym towary te nie posłużą czynnościom opodatkowanym na skutek wystąpienia kradzieży z przyczyn niezależnych od podatnika. Co godne odnotowania, w uzasadnieniu swojego stanowiska organ podatkowy przywołał orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 stycznia 1998 r. (C-37/95). W orzeczeniu tym Trybunał, odwołując się do zasady neutralności VAT (na gruncie prawa polskiego podatkowi od wartości dodanej, czyli VAT, odpowiada podatek od towarów i usług), stwierdził, że jeśli nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, to prawo podatnika do odliczenia zostaje zachowane. W podobnym tonie wypowiedziała się Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 14 grudnia 2009 r. (IBPP1/443-968/09/AL). W piśmie tym podkreślono, że „niedobory niezawinione powstają w szczególności na skutek zdarzeń losowych np.: pożaru, kradzieży, powodzi, zalania, jak również wskutek transportu, braku prądu, złych warunków przechowywania itp. Są to przyczyny, na które osoba materialnie odpowiedzialna nie miała żadnego wpływu"
Biorąc zatem pod uwagę brzmienie przepisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwo sądowe i interpretacje organów podatkowych, w przypadku kradzieży podatnik zachowuje prawo do odliczenia podatku, a tym samym nie ma obowiązku jego zwrotu i korekty. Warunkiem jest, aby kradzież nie nastąpiła z winy podatnika oraz aby podatnik dochował należytej staranności. Tym samym należy uznać, że polski ustawodawca – działający zgodnie z zasadą nadrzędności prawa UE i przestrzegający zapisów Dyrektywy VAT – uznał fakt wystąpienia „potwierdzonych niedoborów" za niepowodujący konieczności korekty podatku naliczonego.
Sebastian Twardoch jest doradcą podatkowym w Twardoch Rachunkowość i Podatki Krzysztof Hanuszek jest doradcą podatkowym in spe w Twardoch Rachunkowość i Podatki
http://prawo.rp.pl/artykul/1171998-Jakie-skutki-w-VAT-wywoluje-kradziez-w-firmie.html
Szkolenie w zakresie optymalnego rozliczania środków trwałych w firmie poprowadził Sebastian Twardoch - Doradca Podatkowy. Podczas szkolenia omówiono najnowsze orzecznictwo w zakresie środków trwałych w ujęciu operacyjnym, jak i optymalizacyjnym. Podczas szkolenia nacisk położono na opodatkowanie budowli w podatku od nieruchomości.
Szkolenie w zakresie podatkowych aspektów zamknięcia roku podatkowego na gruncie przepisów CIT oraz VAT. Podczas szkolenia omówiono najnowsze orzecznictwo organów podatkowych oraz sądów administracyjnych w zakresie rozliczeń międzyokresowych, rozliczania przychodów w czasie, korekty kosztów, korekty podatku naliczonego z tytułu rocznej korekty podatku VAT oraz zmiany przeznaczenia składników majątkowych, odliczenia podatku naliczonego oraz dostawy składników majątkowych w ramach opodatkowania na zasadzie "odwróconego obciążenia". Szkolenie przeprowadził Sebastian Twardoch - doradca podatkowy.
Aktualnie realizowane projekty i nasze publikacje
